یکی از مراتب ارتکاب به گناهان در افراد و جوامع مرتبه استدراج است. مرتبه استدراج بالاتر از مرتبه عادی است و برای افرادی است که فرصت مرتبه عادی مواجهه خداوند با گناهکاران را از دست داده اند. مرتبه استدراج از بدترین و وخیم ترین مراتب ارتکاب است. افراد و جوامعی که در این مرتبه آلوده به معاصی می شوند. امکان توبه، جبران، بازگشت و پاکی خود را بسیار کاهش داده اند.

استدراج برای افراد و جوامعی است که در بدی خود غوطه ور شده و امکان توبه را از خود گرفته اند؛ خداوند به چنین افرادی پاداش نیکی هایی را که می کنند در دنیا می دهد و در عوض وقتی آلوده به گناه می شوند به آنها مهلت می دهد. چنین افراد و جوامعی دچار گمان باطل می شوند که خداوند به آنها کاری ندارد در صورتی که خداوند دنیا را محل گذاری می داند که خیلی زود به پایان می رسد.

افراد یا جوامعی که به گناه خود دل خوش می کنند و از مهلت دادن خداوند برای توبه استفاده نمی کنند؛ بلکه دچار آلودگی بیشتری می شوند چنین افرادی در دام استدراج گرفتار شده اند.

برخورداری نعمت بعد از گناه یا گرفتاری بعد از گناه خبر از وضعیت استدراج یا وضعیت عادی فرد یا جامعه را می دهد. کسانی که بعد از ارتکاب گناهشان به نعمتی می رسند و گناه خود را فراموش می کنند احتمال قرار داشتن در وضعیت استدراج خود را بالا می برند؛ اما کسانی که بعد از گناه خود دچار گرفتاری می شوند و گناه خویش را فراموش نمی کنند در وضعیت عادی هستند.

یکیر از شاخص هایی که می توان بر اساس آن مرتبه ارتکاب عادی یا استدراجی بودن گناه را تشخیص داد کاهش گرفتاریها و بلاهای مخرب است. افرادی که در مرتبه استدراج می افتند وقتی مرتکب گناهی در زندگی می شوند احساس می کنند بلاهای مخرب و گرفتاری های زندگی آن ها کاهش پیدا کرده است. اما افرادی که در وضعیت عادی هستند وقتی گناه می کنند دچار بیماری یا گرفتاری مالی یا ترس از سایر مشکلات دنیوی می شوند